Know Why: ઊંઘ કરતી વખતે શા માટે નથી સંભળાતા કોઈ અવાજ? જાણો નીંદર સાથે જોડાયેલા આશ્ચર્યજનક કારણો
why we can’t hear while sleeping: વ્યક્તિની આંખો સહેજ અવાજ પર પણ ખુલે છે. અવાજને ઓળખવાની મગજની આ કળા વ્યક્તિને ગાઢ ઊંઘ લેવામાં મદદ કરે છે. જો વ્યક્તિ ઊંઘમાં બિલકુલ અવાજો સાંભળી શકતો નથી, તો તે તેના માટે ખૂબ જ જોખમી છે અને જો તે દરેક અવાજ પર જાગી જાય તો પણ તેના માટે બચવું મુશ્કેલ છે.
Sleep facts: ઊંઘ કરવાની વાત આવે એટ્લે આપણને રામાયણના પ્રખ્યાત પાત્ર કુંભકરણની યાદ આવે છે. નીંદરમાંથી જ્યારે કુંભકરણને જગાડવાની વાત આવે છે ત્યારે લંકાની સેનાને ઘણી મહેનત ઉઠાવવી પડે છે. તેના કાનમાં મોટા મોટા ઢોલ નગારા વગાડીને અવાજ કરવામાં આવે છે તે પછી પણ તે ઊંઘ ઊડવાનું નામ લેતી નથી. પરંતુ આપને જણાવી દઈએ કે આ વાત માત્ર રામાયણના કુંભકરણની નથી. અત્યારે વાસ્તવિક જીવનમાં પણ ઘણા એવા કુંભકરણ હોય છે કે જેને ઊંઘમાં કઈજ સંભળાતું નથી. પરંતુ શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે આવું શા માટે થાય છે કે જ્યારે આપણે ઊંઘમાં હોય છે ત્યારે આપણને કઈજ નથી સંભળાતું? ચાલો આજે આપણે આ રહસ્ય જાણવાનો પ્રયાસ કરીશું.
આ સવાલ ઘણો રહસ્યમય લાગે છે કે જો વિજ્ઞાન દાવો કરે છે કે આપણા મગજનો એક ભાગ સૂતી વખતે પણ સભાન રહે છે, તો પછી આપણે ઊંઘમાં અવાજો કેમ સાંભળી શકતા નથી.આની પાછળ આપણા મનનો ભ્રમ છે. મગજ જ નક્કી કરે છે કે સૂતી વખતે કયા અવાજ સાથે જાગવું અને કયા સાથે નહીં. મગજ જ આપણને કહે છે કે ક્યારે ઉઠવું અને ક્યારે સૂતું રહેવું.
શા માટે ઊંઘમાં અવાજ કાન પાસે નથી પહોંચી શકતી?
ધ કન્વર્સેશન વેબસાઈટના એક રિપોર્ટ અનુસાર, આપણો મગજ જ નક્કી કરે છે કે આપણે કયા પ્રકારના અવાજો (Sound During Sleep) સાંભળવા જોઈએ અને આપણને ઊંઘમાંથી ઊભા કરી દેવા જોઈએ. સામાન્ય રીતે મગજ મોટા અવાજો પર પ્રતિક્રિયા આપે છે અને વ્યક્તિને જગાડે છે. અમને નીચા અવાજો પર કોઈ વાંધો નથી. આના કારણે વ્યક્તિ ઘડિયાળની ટિક ટિક કરતી વખતે સૂઈ જાય છે, તે અવાજોથી આપણે ઉઠાવતા નથી, પરંતુ જો સૂતી વખતે કોઈ ધાતુની વસ્તુ પડી જાય તો તેમાંથી અવાજ આવે છે.
આવી ગયું મિતાલી રાજની બાયોપિક ‘શાબાશ મીઠુ’નું ટ્રેલર, જોરદાર શોટ્સ મારતી જોવા મળી તાપસી
મગજની છે આખી રમત
મગજ ઘણું સારી રીતે જાણે છે કે કયા અવાજો મહત્વપૂર્ણ છે અને કયા નથી. જ્યારે કોઈ વિચિત્ર અવાજ સંભળાય છે, ત્યારે મગજ આપણને એલર્ટ કરે છે. મગજની આ જ ખૂબીને કારણે, જૂના સમયમાં, જ્યારે લોકો જંગલોમાં રહેતા હતા, ત્યારે તેઓ પોતાને જંગલી પ્રાણીઓથી બચાવવામાં સક્ષમ હતા કારણ કે મગજ તેમને ખતરનાક અવાજોથી સાવચેત કરી દેતું હતું.
જ્યારે આપણું નામ લેવામાં આવે ત્યારે પણ મગજ આપણને એલર્ટ કરે છે. સૂતી વખતે જો કોઈ બીજાનું નામ લેવામાં આવે તો મગજ આપણને એલર્ટ કરતું નથી. ઊંઘનો અભાવ પણ આપણી ગાઢ ઊંઘ પર આધાર રાખે છે. આપણે એક રાતમાં લગભગ 6 ઊંઘના ચક્રમાંથી પસાર થઈએ છીએ. એટલે કે, તે સમયગાળો જ્યારે આપણને સૌથી વધુ ગાઢ ઊંઘ આવે છે અને તે સમયગાળો જ્યારે આપણી ઊંઘ સૌથી વધુ કાચી હોય છે.
રાત્રે સૂતી વખતે શરૂઆતના કલાકોમાં આપણી ઊંઘ સૌથી ઊંડી હોય છે. તે પછી ઊંઘ હળવી થવા લાગે છે. હલકી ઊંઘમાં, વ્યક્તિની આંખો સહેજ અવાજ પર પણ ખુલે છે. અવાજને ઓળખવાની મગજની આ કળા વ્યક્તિને ગાઢ ઊંઘ લેવામાં મદદ કરે છે. જો વ્યક્તિ ઊંઘમાં બિલકુલ અવાજો સાંભળી શકતો નથી, તો તે તેના માટે ખૂબ જ જોખમી છે અને જો તે દરેક અવાજ પર જાગી જાય તો પણ તેના માટે બચવું મુશ્કેલ છે.
